Het is tot nu toe niet echt bekend wat de oorzaak is van MS. Ook is nog niet bekend hoe deze ziekte kan worden genezen. Meer en meer nemen wetenschappers aan dat MS een auto-immuunziekte is, een ziekte waarbij het afweersysteem van het lichaam ontregeld is. Het afweersysteem valt dan niet alleen vreemde indringers aan, maar ook lichaamseigen weefsel. Bij MS worden weefsels in het centrale zenuwstelsel, de hersenen en het ruggenmerg, aangetast.
Typerend voor MS zijn problemen met het gezichtsvermogen, het gevoel, de coördinatie en de cognitieve processen. De meeste patiënten zijn tussen de 20 en 40 jaar oud als de diagnose MS gesteld wordt. Gemiddeld krijgen 2 keer zoveel vrouwen als mannen MS. MS komt vooral voor in landen met een gematigd klimaat en bijna niet in de tropen. MS komt vaker voor bij blanke mensen van Noord-Europese komaf dan bij mensen met een donkerder huidtype. Tegelijkertijd komt MS wel weer vaker voor bij Amerikanen van Afrikaanse afkomst dan bij hun rasgenoten uit Afrika en het Caribisch gebied. Onder mensen van Aziatische afkomst komt MS zelden voor. MS zou daarom veroorzaakt kunnen worden door een virus dat alleen in een gematigd klimaat voorkomt. Er bestaan inderdaad virussen die wel in een gematigd klimaat kunnen leven, maar niet in de tropen. Virussen zijn namelijk erg afhankelijk van temperatuur. Het blijkt dat als mensen voor hun vijftiende jaar verhuizen naar de tropen, hun kans om MS te krijgen even klein wordt als bij de bewoners van hun nieuwe land. Maar het blijkt ook dat als mensen na hun vijftiende verhuizen van een gematigd klimaat naar de tropen, zij dezelfde kans houden op MS als de mensen in hun vaderland. Hieruit leiden wetenschappers af dat er voor het vijftiende jaar iets gebeurt dat bepaalt of iemand meer of minder risico loopt om MS te krijgen. Het zou kunnen dat het een infectie met zo'n virus is. Het is dus mogelijk dat een virus MS veroorzaakt. Alleen is dit virus nog nooit gevonden. De laatste jaren achten onderzoekers het steeds minder waarschijnlijk dat een virus de enige oorzaak is van MS. Zij achten het goed mogelijk dat andere factoren die aan bepaalde landen verbonden zijn een rol spelen. Zoals voeding, hygiënische omstandigheden of andere gewoonten. De invloed hiervan is nog niet duidelijk.
MS is niet erfelijk. Toch blijkt MS wat vaker voor te komen in de naaste familie van iemand met MS. Om dit te verklaren nemen de wetenschappers aan dat erfelijke factoren wel een rol spelen, maar dat dingen uit de omgeving, de zogenaamde omgevingsfactoren, minstens zo belangrijk zijn. Een voorbeeld van zo'n omgevingsfactor is amalgaam. Amalgaam wordt/werd gebruikt als vulmateriaal voor tanden en kiezen. Uit amalgaam kunnen giftige kwikzouten vrijkomen die schadelijk zijn voor de gezondheid. Sommige onderzoekers zijn van mening dat amalgaam de kans op het krijgen van MS sterk vergroot. In een aantal landen wordt al beperkingen gesteld aan het gebruik van amalgaam of is het zelfs verboden.
Erfelijke factoren maken dus dat iemand aanleg heeft voor MS. Omgevingsfactoren kunnen er dan voor zorgen dat deze aanleg .actief. wordt en dat iemand ook daadwerkelijk MS krijgt. Als deze omgevingsfactoren niet aanwezig zijn, treedt MS niet op. Het is niet duidelijk om welke omgevingsfactoren het zou kunnen gaan. Het kan bijvoorbeeld een infectie met een virus zijn (zoals hierboven beschreven), maar ook zouden voedingsgewoonten, invloeden van hormonen of leefgewoonten een rol kunnen spelen. Erfelijkheid speelt bij het ontstaan van MS dus maar een kleine rol. Dat betekent onder meer dat het hebben van MS geen reden hoeft te zijn om geen kinderen te krijgen.
Hoe benaderen medici en wetenschappers MS nu? Naast de symptoombehandeling zijn er twee manieren. De eerste benadering is het behandelen van een tijdelijke verergering, ook wel exacerbatie of schub genoemd. Dit gebeurt gewoonlijk met een krachtig geneesmiddel, bijvoorbeeld prednison, dat gedurende korte tijd in een hoge dosering wordt toegediend. Het doel hiervan is de ernst en de duur van de exacerbatie die de patiënt doormaakt te verminderen. En daardoor hopelijk ook permanente beschadigingen als gevolg van de aanval te beperken.
De tweede benadering is erop gericht de voortgang van de ziekte te vertragen of tot staan te brengen. Omdat immers oorzaak noch geneeswijze echt bekend zijn, moeten de meeste behandelingen van MS als “experimenteel” worden aangemerkt. Er worden positieve resultaten behaald, maar er is nog veel onderzoek nodig.
Wat kan acupunctuur dan betekenen voor MS patiënten? Ik raad mijn MS patiënten altijd aan, door te gaan met hun reguliere therapie met geneesmiddelen. De acupunctuurbehandelingen kunnen dan aanvullend zijn. Er wordt momenteel in de wetenschappelijke literatuur veel geschreven over de rol van acupunctuur bij MS. Het aandeel van acupunctuur in het verminderen van klachten is veelbelovend. Vooral bij gevoelsstoornissen en spierkrampen blijkt acupunctuur verlichting te bieden.