Ongeveer een half miljoen mensen heeft in Nederland een vorm van weke-delenreuma. Een bekende vorm van weke-delenreuma is fibromyalgie. Deze vorm krijgt veel aandacht omdat het lastig is de diagnose te stellen. Ondanks verwoede pogingen kan bijvoorbeeld de reumatoloog in het bloed niets vinden wat duidt op reuma. Daarom stellen wij artsen onszelf meer en meer de vraag of fibromyalgie wel iets met reuma te maken heeft. Fibromyalgie komt veel voor onder vrouwelijke patiënten in de leeftijd van 20 tot 60 jaar. Zij hebben veel last van chronische pijn, stijfheid van de spieren, extreme vermoeidheid, gespannenheid en hoofdpijn die lijkt op migraine.
Voor velen van hen beginnen de problemen pas echt na het bericht: “u heeft waarschijnlijk fibromyalgie”. Volgens nog te veel van mijn collega's bestaat de aandoening eigenlijk niet echt en zit fibromyalgie: “tussen uw oren”. Mijn patiënten vragen mij dan vertwijfeld hoe het dan toch kan dat zij zoveel pijn hebben. Of ze vragen: “waarom slaap ik dan zo slecht?” of: “hoe kan het dat ik zo ontzettend moe ben?”
Onderzoek naar de oorzaken van fibromyalgie is nog steeds gaande. Er zijn wetenschappelijke resultaten die erop duiden dat iemand met fibromyalgie een bepaalde genetische aanleg voor die ziekte heeft. Maar ook iemand met een genetische aanleg krijgt niet zo maar fibromyalgie. Daarvoor is waarschijnlijk een zogenaamde “trigger” nodig. Een trigger is een gebeurtenis die de ziekte als het ware oproept of activeert. Een trigger kan bijvoorbeeld een zware griep zijn of een periode van stress of een ongeluk. Als iemand met aanleg voor fibromyalgie iets dergelijks meemaakt, zou fibromyalgie kunnen ontstaan. Uit onderzoek blijkt dat fibromyalgie- patiënten aan een verhoogde productie van neurotransmitters en andere chemische stoffen lijden. Deze stoffen beïnvloeden de slaap zeer negatief. Een fibromyalgie-patiënt ervaart een domino-effect: door het ene probleem ontstaat weer en ander probleem. Bijvoorbeeld: fibromyalgie-patiënten hebben een slaapafwijking. Ze zijn niet in staat om in de zogenaamde delta-slaap te raken. Dit is een stadium van zeer diepe slaap. In die delta-slaap maakt ons lichaam iedere nacht veel chemische stoffen aan, waaronder groeihormonen. Deze stoffen zijn nodig voor de dagelijkse heropbouw van ons lichaam. Ze bevorderen het herstel van onze weefsels.
Omdat fibromyalgie-patiënten die diepe delta-slaap niet of nauwelijks meer ervaren, maken zij te weinig groeihormonen aan. Daardoor kan hun lichaam zich in de nacht niet goed herstellen van de inspanningen van de dag. Daardoor raken zij op zich al oververmoeid, vatbaar voor infecties en een slechte gemoedstoestand. Maar het gaat verder: groeihormonen hebben namelijk een groot effect op ons bindweefsel. Bij een fibromyalgie- patiënt is er door een gebrek aan groeihormonen een slechte aanvoer van herstellende stoffen en een slechte afvoer van afvalstoffen in de bindweefsels. De afvalstoffen hopen zich op in de bindweefsels. Door die opeenhoping van afvalstoffen en het gebrek aan herstellende stoffen, raken de bindweefsels van een fibromyalgie-patiënt stijf en gespannen. Dit is pijnlijk en vermoeiend. Door de verhoogde spanning in de bindweefsels raken ook de spieren en omringende organen in een constante gespannen toestand. Waardoor er bij de fibromyalgie- patiënt nog meer pijnlijke plekken en klachten ontstaan.
Modern onderzoek gaat er dus vanuit dat de klachten van een fibromyalgie- patiënt veroorzaakt worden door het onvermogen om in de diepe slaap te raken en daardoor te herstellen. En door dat gebrek aan herstel ontstaat de continue gespannenheid van weefsels en spieren. Een fibromyalgie-patiënt ervaart dus niet alleen hevige pijnen maar ook algehele uitputting.
Met acupunctuur is er iets te doen aan de symptomen van fibromyalgie. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt namelijk dat acupunctuur een regulerende werking heeft op de aanmaak van lichaamseigen stoffen. Zo zou acupunctuur de aanmaak van ons besturende stoffen als neurotransmitters, kunnen beïnvloeden. Waardoor slaapproblemen en depressieve stemmingen kunnen verminderen of zelfs verdwijnen. Verder wijzen recente studies uit dat acupunctuur het lichaam stimuleert lichaamseigen pijnstillers aan te maken. Waardoor pijnklachten sterk kunnen verbeteren en in veel gevallen zelfs helemaal verdwijnen. De komende weken wil ik met u enkele fibromyalgie-patiënten bespreken.